BAPTISTERIUM

I.

BAPTISTERIUM

Graece Βαπτιςτήριον dictum est olim, quod alias Piscina, quô nomine vas, quô Veter. Romani lavabantur, appellabatur, in frigida lavatione; quemadmodum in calida, Labrum seu Alveus. Vide supra. Apud Scriptores vero Ecclesiasticos Baptisterium, aedes vel locus est, in Aede Sacra, vel ei adiunctus, in cuius medio erat fons antiquitus, ubi Catechumeni baptizabantur. Baptisterii Basilica, Ambrosio Ep. 13. Aula Baptismatis, apud Fortunatum l. 1. Poem. 15.

Instaurata etiam sacri est Baptismatis aula,

Quô maculas veteres fons lavat unus aquis etc.

Primitus enim ad obvium flumen baptizandi ducebantur novi Fideles, ut supra vidimus, postea, Constantini M. tempore, erigi in templis Βαπτιςτήρια et sacri Fontes coepêre. Et quidem Baptisteria non nisi in maioribus Templis et Parochialibus constituta; Oratoriorum privatorum usu prohibitô, ut est in Epist. Zachariae Pontif. ad Pipinum c. 15. Sed ea fere semper exstructa erant seorsim a Templis, iisque adiuncta, ut observare est ex Paulino Ep. 12. et Natali 10. Gregorio Turonens. l. 10. Aliisque passim. In iisdem Oratoria itnerdum et Altaria exstitisse, tradit Anastasius in S. Hilaro, ubi Pontificem hunc tria fecisse Oratoria narrat, in Baptisterio Basilicae Constantinianae, S. Iohannis Bapt. S. Iohannis Euang. et S. Crucis: praeterea in Baptisterio Lateranensi Oratorium S. Stephani. Idem in Symmacho, Ad Fontem, inquit, in Basilica B. Petri, Apostoli oratorium S. Crucis ex argento, Confessionem et Crucem ex auro, etc. Quem quidem morem indicat etiam Paulinus Natali X. ubi Baptisterium sic describit:

---- ---- Mediô pietatis

Fonte nitet, mireque simul novat atque novatur.

Namque hodie bis eam geminata novatio comit,

Dum gemina Antisies gerit illic munera Christi,

In gemims adytum venerabile dedicat usus,

Castifico socians pia Sacr amenta lavacrô etc.

Idem variis adornata Baptisteria haec figuris testatur Ep. 12. quas sic describit Aegidius Mon. Aureae Vallis in Oberto Episcopo Leod. c. 18.

Fontes fecit opere fabrili,

Arte vix comparabili.

Duodecim qui sustinent

Boves, typum gratiae continent.

Materia est de mysterio,

Quod tractatur in Baptisterio.

Hic baptizat Iohannes Dominum:

Hic gentilem Petrus cornelium:

Baptizatur Craton Philosophus:

Ad Iohannem confluit Populus.

Hoc quod Fontes desuper operit,

Apostolos et Prophetas exserit.

Ubi per Fontes idem Baptisterium intelligit. Unde, quum in qualibet Civitate maiori Templo adiuncta estet cappella Baptisterii, ea quae Metropolitanae Revennati Ecclesiae adnexa est, S. Iohannis in Fonte appellata est. Quemadmodum contra Baptisterium pro Aqua baptismali ipsisque Fontibus usurpari videmus, in Libro Sacramentorum Gregorii M. Hîc mittantur duo cerei intus in Baptisterio. Ubi Ordo Rom. Hîc deponitur benedictus cereus in fontem, etc. Vide Sansovinum et Stringam, in Venetia l. 1. c. 106. et Car. du Fresue in Glossar. item in Descript Aedis Sophianae num. 82. 83. ubi de Baptisterio Sophiano: e quo etiam hoc addatur, in Baptisteriis mortuos sepeliri vetitum esse, Concil. Altisiodor. can. 14. De Baptisterio S. Ioannis, uti vocatur, e marmore magnifice exstructo, in quo ipse baptizâsse fertur, quodque etiamnum Ephesi visitur, quid sentiendum, vide Iac. Sponium Itinerar. Part. I. p. 328.

II.

BAPTISTERIUM

locus Romae in Vaticano, prope custodiam Mamertinam, hodie ostenditur cum cochlea intra aedes Pontisicias, evius usui aqua servit Sabatina, deducta ab innocentio VIII. Olim enim, qui Gentilismô eiuratô fidem Christi sequerentur, duobus in locis romae baptizari solebant, in Vaticano, ubi proin loco praefato nomen, et in Esquilino, iuxta aedem Lateranam, ubi adhuc labrum ostentatur, quod Lavacrum Constantini nominant. Georg. Fabricius Commentar. in Poêtas

Christiaeos. Item nomen Aedis sacrae, S. Iohanni Baptistae dicatae, Florentiae in Italia, e regione maximi Templi, quae tota marmorea iannas habet, quas aeneae valvae egregii operis occludunt. In eius medio Baptisterium e marmore lucidissimo positum visitur, in quo Florentini omnes Baptismi lavacrum percipiunt, neque ssibi quisquam incolarum salutaribus his aquis ringitur. Idem Car. du Fresne Glossar. Item nomen Festi Epiphaniae, apud armenos, quô diememoria Baptismi Christi recolitur, ut auctor est Willebrandus ab Oldenborg in Itinerario Terrae Sanctae, p. 137. Porro Liber, in quo ritus Baptismi et orationes describuntur, vel certe Ordo ad baptizandum, in Capitulis Caroli M. de diversis rebus A. C. 789. c. 7. apud Burchardum l. 19. c. 8. alibique passim. Obventiones tandem et Reditus Sacetdotum, ex Baptismis, in Charta Theotolonis Archiepiscopi Turon. A. C. 933. inque Tabularto Conchensi in Ruthenis Ch. 15. Apud eundem Car. du Fresne, qui plura ibidem vocis significata enarrat.